Val Kilmer, koji je preminuo u 65. godini, često je bio nedovoljno cenjen kao glumac.
Imao je izvanredan opseg uloga: briljirao je u komedijama, vesternima, krimi dramama, biografijama muzičara i akcijskim filmovima. Možda je njegov najbolji nastup spojio njegove glumačke veštine i lep glas, kako bi oživeo ikonu kontrakulture 1960-ih, Jima Morrisona, u filmu Olivera Stonea The Doors.
Kritičar Roger Ebert je napisao: “Ako postoji nagrada za najviše neprepoznatog glavnog glumca njegove generacije, Val Kilmer bi je trebalo da dobije.” „U filmovima kao što su Real Genius, Top Gun, Top Secret!, pokazao je opseg likova koji je toliko ubedljiv da je verovatno da većina ljudi, čak i sada, ne shvata da su gledali istog glumca.“
Val Edward Kilmer je rođen 31. decembra 1959. godine u Los Angeles-u. Njegovi roditelji su bili hrišćanski naučnici, pokret kojem je Kilmer pripadao do kraja svog života. Pohađao je srednju školu u Chatsworth-u, u San Fernando dolini, gde je bio među njegovim kolegama i budući glumac Kevin Spacey, i gde je razvio ljubav prema drami.
Kilmerova ambicija bila je da studira na Kraljevskoj akademiji dramskih umetnosti (RADA) u Londonu, ali je njegova prijava odbijena jer je, sa 17 godina, bio godinu dana ispod minimalne starosne granice za prijem. Umesto toga, Kilmer je postao najmlađi učenik koji je upisao Juilliard School, jednu od najprestižnijih dramskih akademija na svetu. Kao talentovani student, Kilmer je kao ko-autor imao svoju premijeru na sceni u drami How It All Began, koja je bila zasnovana na životu nemačkog radikala, u Public Theatre.
Manje uloge, uključujući Henry IV Part 1 i As You Like It, prethodile su značajnijoj ulozi Alana Downiea u produkciji Slab Boys iz 1983. godine, sa Sean Pennom i Kevinom Baconom. Kilmer je debitovao i u parodiji Top Secret!, koju su napisali David Zucker, Jim Abrahams i Jerry Zucker. Igrao je glavnu ulogu, Nicka Riversa, koji je uvučen u plan za ponovno ujedinjenje Nemačke. Film je pokazao da Kilmer ima dobar glas, pa je kasnije objavio album pod imenom svog fiktivnog lika. Takođe je objavio knjigu poezije My Edens After Burns, a neki od stihova odražavali njegovu vezu sa mladom Michelle Pfeiffer.
Dve godine kasnije, Kilmer je igrao poručnika Toma “Iceman” Kazanskog, smrtonosnog rivala Toma Cruisea u Top Gun-u. Film je koštao samo 15 miliona dolara, ali je zaradio više od 350 miliona na boks ofisu.
Kilmerova povećana prepoznatljivost dovela je do obnove interesa u njegovom privatnom životu. Imao je veze sa Daryl Hannah, Angelinom Jolie i Cher. Godine 1988. oženio je Joanne Whalley, koju je upoznao dok su zajedno glumili u filmu Willow. Par je imao dvoje dece, ali su se razveli nakon osam godina braka.
Usprkos njegovoj rastućoj popularnosti u bioskopu, Kilmer nije napustio pozorište, igrajući Hamleta na Šekspirovom festivalu u Koloradu 1988. godine, a zatim Giovannia u njujorškoj produkciji ‘Tis Pity She’s a Whore.
Međutim, 1990-ih, dokazao je da može nositi film kao vodeći glumac. Režiser Stone je dugo želeo da napravi biografski film o The Doors, fokusirajući se na pevača benda, koji je preminuo od predoziranja drogom u Parizu 1971. godine. Razmatrano je nekoliko glumaca, uključujući Johna Travoltu i Richarda Gera, pre nego što je Stone izabrao Kilmera zbog njegove fizičke sličnosti sa Morrisonom i njegovog snažnog glasa. U svom karakterističnom pristupu, Kilmer je smršao i naučio 50 pesama od The Doors-a napamet, i proveo vreme u studiju usavršavajući Morrisonov stil scenskog nastupa. U biografiji Oliver Stone-a iz 1996. godine, James Riordan je rekao da preostali članovi The Doors-a nisu mogli da prepoznaju snimke Kilmera koji peva njihove pesme, od originalnih snimaka Morrisona.
Kilmer je takođe igrao Elvisa Presleya u Tony Scottovom True Romance, koji je napisao Quentin Tarantino, i bolesnog alkoholičara i kockara, Doca Hollidaya u filmu Tombstone iz 1993. godine – prepravljenoj priči o Wyatt Earpovoj pucnjavi na OK Corral-u, što su neki kritičari nazvali njegovim najboljim nastupom.
Godine 1995, Kilmer je zamenio Michaela Keatona u trećem delu trilogije o Batmanu, Batman Forever. Međutim, kasnije je rekao da mu nije bilo udobno u toj ulozi i odbio je da je igra u nastavku, Batman and Robin.
Kilmerova reputacija da je „težak“ na setu navodno se pretvorila u otvoreni sukob sa režiserom Joelom Schumacherom, koji je inače bio jedan od najmirnijih ljudi, a koji je nazvao ponašanje svog glavnog glumca „teškim i detinjastim“. John Frankenheimer, koji je režirao The Island of Dr. Moreau, bio je još direktniji. „Ne sviđa mi se Val Kilmer“, rekao je. „Ne sviđa mi se njegov radni etički pristup i ne želim da budem povezan sa njim nikada više.“
Glumac je odgovorio: „Kada me neki ljudi kritikuju što sam zahtevan, mislim da je to izgovor za nešto što oni nisu dobro uradili. Mislim da pokušavaju da se zaštite.“ „Verujem da sam izazovan, a ne zahtevan, i ne izvinjavam se zbog toga“, rekao je u intervjuu za Orange County Register 2003. godine.
Kilmer je ostao veoma tražen i navodno je dobio 6 miliona dolara za ulogu u filmu The Saint iz 1997. godine – iako kritičari nisu bili oduševljeni filmom ili njegovom ulogom. Početkom 2000-ih, Kilmer je nastavio da se pojavljuje u filmovima – ali je njegov filmski karijera došla do zastoja. Godine 2004. vratio se u pozorište, u muzičkoj produkciji The Ten Commandments u Los Angelesu. Godinu dana kasnije, Kilmer je igrao u londonskoj West End produkciji, u adaptaciji The Postman Always Rings Twice Andrewa Rattenburyja – kao Frank Chambers, lutalica kojeg je igrao Jack Nicholson u filmu iz 1981. godine.
I 2006. godine, ponovo se udružio sa režiserom Scottom, za naučno-fantastični film Deja Vu, koji je dobio mešovite kritike. Kilmer je takođe pozajmio glas Kittu – futurističkom automobilu – u pilotu za televizijsku seriju Nightrider.
Godine 2014. Kilmeru je bio dijagnostikovan rak grla. Hemoterapija i radioterapija ostavile su ga sa cevi u grlu i poteškoćama sa disanjem. Kao hrišćanski naučnik, Kilmer je imao pomešane osećaje prema klasičnoj medicini. Nakon dijagnoze, izrazio je zahvalnost na tome što je nastavio da živi uprkos bolesti. Izdao je memoare sa autobiografskim pričama iz svog života, pod nazivom I Am Your Huckleberry.
Godine 2021. Kilmer je snimio dokumentarac Val, koji se bavio njegovim životom. Dokumentarac je istraživao njegove najmračnije trenutke i iskustva, uključujući smrt njegovog brata Wesleyja, koji se nesrećno utopio kao tinejdžer, i raspad njegovog braka.
Godinu dana kasnije, stigla je i poslednja glavna uloga.
Film Top Gun: Maverick bio je planiran više od deset godina i ponovo je okupio Kilmera i Cruisea, ažurirajući njihov bivši rivalitet u post-hladnoratovskoj eri. Kilmerov rak nije mogao biti sakriven. Umesto toga, bio je ugrađen u priču njegovog lika. „Vreme je da se pustiš“, govori Iceman Mavericku u jednom dirljivom trenutku.
Kilmer će biti zapamćen kao komplikovan čovek i izvanredan, ali težak glumac. Nikada nije prihvatio tipičan holivudski način života, koji su mu lep izgled i slava mogli doneti. Umesto toga, često je provodio vreme sa decom na svom ranču u Novom Meksiku. „Nemam baš neku predstavu o uspehu ili popularnosti“, rekao je Kilmer. „Nikada nisam gajio slavu, osim možda želje da budem poštovan kao glumac.“
foto: Profimedia
