Kada slikar čuven po mračnim prizorima uspe u sred dana i to onog praktično bajkovitog, osunčanog, jesenjeg – da privuče desetine eminentnih imena, koja umesto pauze za ručak na nekoj od beogradskih reka, puni strahopoštovanja nemo posmatraju raspeća, deformisane figure i sveopšte ništavilo jednog prostora, onda znate da nije reč o bilo kakvom slikaru. Reč je o slikaru čije ime budi istu količinu strahopoštovanja koliko i njegova dela, Vladimiru Veličkoviću.
20. oktobra tekuće godine, Beograd je proslavio 77. godišnjicu oslobođenja grada od strane nemačkog okupatora u Drugom svetskog ratu. Istog dana Muzej savremene umetnosti u Beogradu proslavio je svoj 56 rođendan, čije je svečano obeležavanje upriličilo otvaranje retrospektivne izložbe Vladimira Veličkovića. Jubilej datuma zbog kojih bi ovaj veliki srpski i francuski slikar bio posebno radostan.
Svojevremeno je izjavio kako bi upravo 20. oktobar trebalo slaviti ne samo kao Dan oslobođenja Beograda, već i kao dan oslobođenja Muzeja savremene umetnosti, nakon decenije nefunkcionisanja ove važne kulturne ustanove, koju je posetio odmah po njenom ponovnom otvaranju.
Okupacija Beograda u kome je odrastao, završio studije i redovno mu se nakon zvaničnog preseljenja u Pariz vraćao, ratno stanje koje se na ovim prostorima dešavalo tokom njegovog najranijeg detinjstva, ali i kada je uveliko bio poznat i priznat francuski umetnik, kao i sva besomučna nasilja koja su konstatno huljala u nekom uglu planete, bila su teme kojih se Veličković konstantno doticao uglavnom kroz prizmu ukazivanja na čovekovu surovost.
I to je ono što ćete sasvim sigurno osetiti kada stanete naspram platna, koje svojom fizičkom veličinom kao da želi dodatno da naglasi težinu onoga što sa sobom nosi, kao i veličinu poruke koju ostavlja, ali samo ako ste spremni da posmatrate duže i dublje.
Na desetine zvanica, među kojima su se našla i predstavnici fondacije Lekler, ministarka kulture i informisanja Maja Gojković, Filip i Danica Karađorđević, vajar Mrđan Bajić, pisac i reditelj Bota Miljković, Goran Bregović, Slavimir Stojanović, Milka Forcan, Ana Stanić, Snežana Dakić Brajan Rašić i mnogi drugi poznati i manje poznati gosti, netremice su posmatrali impozantna Veličkovićeva dela koja se prostiru na svih pet nivoa Muzeja.
Izložba nije hronološki koncipirana već prati određene problemsko-tematske segmente u radu umetnika, koji mogu upućivati i na širi kontekst u kome se umetnik formirao, bazirao i stvarao osoben likovni jezik. Kroz deset odvojenih tematsko-problemskih celina, koje se fokusiraju na određene teme i simbole kao i njihovo značenje u Veličkovićevom slikarstvu, obuhvaćen je složen umetnički opus koji korespondira sa najvišim dometima modernog i savremenog slikarstva.
Praćenjem određenih tematsko-problemskih celina, koje su definisane kao Mladost, Raspeća, Telo u pokretu, Mesta, Gubilišta, Glave, Poreklo, Životinje, Ništavilo, Bez imena, postiže se uvid u složenost ovog opusa. Ispraćen je rad umetnika od njegovih najranijih crteža i slika nastalih u beogradskom periodu, kada radi na oskudnim prostorno ukočenim, statičnim prikazima, preko barokne uzvitlanosti naglašenog pokreta u ciklusu Strašila, potom figura u različitim fazama trčanja ili pada inspirisanih Mejbridžovim istorijskim eksperimentima sa fotografijom, pa uzavrelih frenetičnih glava oratora ili ispražnjenih, pustih prostora gubilišta, sve do poslednjih prizora spaljene zemlje i pejzaža čija se linija horizonta gubi u izmaglici dima i magle.
Otvarajući izložbu ministarka kulture i informisanja podsetila je na činjenicu da iako je u Parizu živeo i radio od 1966. Vladimir Veličković nikada nije prekidao vezu sa Srbijom i nekadašnjom Jugoslavijom, te da je slikar kao prvi Srbin bio član francuske Akademije lepih umetnosti, te nosilac ordena viteza francuske legije časti.
Vladimir Veličković jedinstvena je stvaralačka figura koja po svojim složenim identitetskim obeležjima istovremeno pripada različitim kulturama: srpskoj, jugoslovenskoj, francuskoj, evropskoj, pomerajući granice percepcije jugoslovenske umetnosti datog vremena i takođe ostavljajući mogućnost preispitivanja aktuelne postjugoslovenske umetničke pozornice.
Izložba priređena na svih pet nivoa Muzeja obuhvata preko sto radova umetnika realizovanih u medijima slike i crteža, među kojima je i trinaest dela iz zbirki Muzeja savremene umetnosti u Beogradu kolekcioniranih tokom proteklih decenija, tačnije od 1962. do 2019. godine.
Pored radova iz kolekcije Muzeja, na izložbi su zastupljena i dela iz drugih institucija, muzeja i galerija, kao što su: Nacionalni muzej moderne umetnosti – Centar Pompidu (Pariz), Centre national des arts plastiques (Pariz), Muzej suvremene umjetnosti (Zagreb), Moderna galerija (Ljubljana), Muzejot na sovremenata umetnost (Skoplje), Umjetnička galerija (Dubrovnik), Narodni muzej u Beogradu, Muzej Zepter, Muzej grada Beograda, Istorijski muzej Srbije, Umetnička zbirka SANU, Umetnička galerija „Nadežda Petrović“ (Čačak), Gradski Muzej Sombor, Moderna Galerija Valjevo, kao i iz privatnih kolekcija zemlje i inostranstva.
Izložbu prati katalog koji sadrži studijske tekstove domaćih i inostranih autora. Pored tekstova autora izložbe, muzejskih savetnika Svetlane Mitić i Žakline Ratković, kao i dr Jasmine Čubrilo, vanrednog profesora Filozofskog fakulteta u Beogradu, katalog uključuje i antologijske tekstove inostranih autora, Mišela Onfrea i Alena Žufroa.
Posebnu celinu u katalogu, kao i na izložbi, čini dokumentarni segment koji predstavlja fotografije i pisma iz porodične arhive umetnika, uz filmski program sastavljen od dokumentarnih filmova i video-priloga čije je emitovanje predviđeno tokom trajanja izložbe.
Vladimir Veličković (1935–2019) diplomirao je 1960. na Arhitektonskom fakultetu u Beogradu. Bio je saradnik Majstorske radionice Krste Hegedušića (1962–1963) u Zagrebu. Od 1963. izlaže samostalno i na kolektivnim izložbama u zemlji i inostranstvu, a od 1966. godine živi i radi u Parizu. Predstavljao je Jugoslaviju na 36. Bijenalu u Veneciji 1972. godine. Dobitnik je brojnih značajnih nagrada i priznanja u zemlji i inostranstvu. Bio je član Srpske akademije nauka i umetnosti (SANU), Francuske akademije (Academie des Beaux-Arts – Institut de France) i Makedonske akademije nauka i umetnosti (MANU). Odlikovan je najvišim francuskim priznanjem u oblasti kulture i umetnosti Commandeur dans l’Ordre des Arts et des Lettres i ordenom Légion d’Honneur. Bio je profesor (1983–2000) na École nationale supérieure des beaux-arts u Parizu. Osnivač je fonda za crtež „Vladimir Veličković” iz koga se nagrađuju mladi umetnici Srbije
Izložba je otvorena do 21. februara 2022. godine.
Cena ulaznice iznosi 600 rsd, dok je sredom ulaz u Muzej savremene umetnosti besplatan.
